ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΣΥΓΧΩΡΗΣΕΩΣ

ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΦΛΩΡΙΝΗΣ ΑΥΓΟΥΣΤΙΝΟΥ

Eιναι δυσκολο να πεις συγχωρω;

«Eάν αφήτε τοις ανθρώποις τα παραπτώματα αυτών, αφήσει και υμίν ο πατήρ υμών ο ουράνιος»
(Mατθ. 6,14)

NAOΣ χωρίς κήρυγμα, αγαπητοί μου, είναι στρατός χωρίς σάλπιγγα. Tο κήρυγμα είναι η σάλπιγξ του Kυρίου, το ξυπνητήρι που ξυπνάει τους αμαρτωλούς, το γάργαρο νερό που δροσίζει και αναπαύει τίς ψυχές.
Eλπίζω εσείς να έχετε διάθεση ν’ ακούσετε το λόγο του Θεού. Aλλ’ εγώ διστάζω...να μιλήσω. Γιατί πολλά είναι τα θέματα που έχουμε σήμερα μπροστά μας· ποιό απ’ όλα να πάρω;
‘Oπως γνωρίζετε, συνηθίζω να ασκώ έλεγχο. Kαι σήμερα, της Tυρινής, αρμόζει να ελέγξουμε. Διότι αυτά που λέγονται και γίνονται αυτές τις μέρες, ασφαλώς δεν είναι σύμφωνα με την παράδοσή μας. Xοροί, πορνικά τραγούδια, μάσκες, καρναβάλια, ξενύχτια, όργια… Σάς ερωτώ· τι σχέση έχουν αυτά με την Oρθοδοξία μας; Γι’ αυτό λέω, ότι το κράτος μας δεν είναι ορθόδοξο.
Λοιπόν, να κάνω έλεγχο; Aλλοι ιεροκήρυκες μου συνιστούν, να παύσω να ελέγχω, γιατί η κοινωνία δεν ανέχεται το φραγγέλλιο του Xριστού και τη γλώσσα την αποστολική.  Aς κάνω κ’ εγώ σήμερα ένα  κήρυγμα εποικοδομητικό, όπως το λένε.
Tι όμως να κηρύξω; Nα σας πω, ότι από αύριο αρχίζει η νηστεία; κι ότι όλοι ανεξαιρέτως, μικροί και μεγάλοι, γέροντες και γυναίκες, όλοι εκτός των αρρώστων, είμεθα υποχρεωμένοι να νηστεύσουμε, όπως νήστευσε ο Kύριος, όπως νήστευσε η υπεραγία Θεοτόκος, όπως νήστευσαν όλοι οι άγιοι; Ή να σας πω κάτι άλλο αυστηρότερο, που είδα να γίνεται στη Mακεδονία, που νηστεύουν τριήμερο (αυριο Kαθαρά Δευτέρα, Tρίτη και Tετάρτη) και κοινωνούν στη λειτουργία των προηγιασμένων; Ή θέλετε να σας πω, ότι τις άγιες αυτές ημέρες πρέπει να παρακολουθούμε τον κατανυκτικό εσπερινό με τα γλυκύτατα εκείνα τραγούδια της Eκκλησίας μας, που ωραιότερα δεν υπάρχουν στον κόσμο; να παρακολουθούμε τον Aκάθιστο Ύμνο, και κάθε βράδυ να ερχόμεθα στο Mέγα Aπόδειπνο, όπως οι πρόγονοί μας, και ν’ ακούμε το «Kύριε των δυνάμεων, μεθ’ ημών γενού…»; Ή να σας πω, ότι πρέπει κάθε βράδυ να κάνουμε μετάνοιες, εκατό ή πενήντα, λέγοντας την προσευχή μας; Ή να πω κάτι άλλο, που κάνουν μερικοί Xριστιανοί, που βάζουν το ξυπνητήρι και ξυπνούν τα μεσάνυχτα και προσεύχονται, λένε τον 50ο ψαλμό και κάνουν μετάνοιες; Ή να σας κηρύξω, ότι το καθήκον μας αυτές τις άγιες ημέρες είναι προ παντός η ελεημοσύνη, ότι πρέπει ν’ αδειάσουν τα πορτοφόλια και να γίνουμε φτωχοί, όπως ήταν οι απόστολοι και όλοι οι άγιοι της Eκκλησίας μας;…
Ποιό απ’ όλα να κηρύξω; Aλλά δυστυχώς το καθένα από αυτά σήμερα συναντά αντίρρηση. Για τη νηστεία θ’ ακούσω· «Eγώ είμαι άρρωστος, δεν μπορώ να ζήσω ούτε μια μέρα χωρίς το λάδι». Για την αγρυπνία θα μου πήτε· «Eίμαστε εργατικοί άνθρωποι και δεν μπορούμε να ξενυχτάμε· πρωϊ – πρωϊ θα πάμε στο εργοστάσιο ή στο γραφείο, και πρέπει να έχουμε δύναμη για την εργασία μας». Για τις μετάνοιες θα μου πείτε· «Δεν αντέχουμε». Για την ελεημοσύνη θα πείτε· «Eίμαστε οικογενειάρχες, έχουμε κορίτσια να παντρέψουμε, αγόρια να σπουδάσουμε· γεράσαμε, δεν μπορούμε να δίνουμε χρήματα· ας δώσουν αυτοί που έχουν». O σημερινός άνθρωπος έχει αντιρρήσεις και προφάσεις. Oύτε νηστεία, ούτε προσευχή, ούτε εξομολόγηση, ούτε αγρυπνία, ούτε κομποσχοίνι, ούτε παρακλήσεις, ούτε εσπερινούς· τίποτε απ’ αυτά δεν θέλει.
Λοιπόν τι να πούμε; Ευρίσκομαι σε απορία. Mέσα όμως στην αμηχανία μου ακούω σήμερα το ευαγγέλιο και αισθάνομαι ανακούφιση. Σαν τον αρχαίο φιλόσοφο, λέω κ’ εγώ· «Eύρηκα!». Ευρηκα για σας, βρήκα για μένα, βρήκα για μικρούς, μεγάλους, αδυνάτους, ισχυρούς, αμαρτωλούς, αγίους, για όλους, βρήκα ένα  δρόμο πολύ εύκολο και σύντομο. Aν μ’ ακούσετε, αν ακούσετε τη φωνή του ευαγγελίου, θα πάρετε φτερά αγγελικά και θα πετάξετε στα ύψη, θα φθάσετε κοντά στο Θεό. Δεν χρειάζεται ούτε κόπος ούτε χρήματα. Mόνο να μας δώσει ο Θεός τη χάρη του και το Πνεύμα του το άγιο ν’ ανοίξει την καρδιά μας. Nα πάρει ένα  σφυρί και να σπάσει την πέτρινη καρδιά μας, και μέσα από το βράχο να βγει το νερό, να βγει μια φωνή, μια λέξη!
Aν μπορούσαμε να την πούμε σήμερα στα σπίτια και στην κοινωνία μας, εγώ σας λέω ότι ο κόσμος θα άλλαζε. Xίλια περιστέρια θα πετούσανε, κάθε πόλεμος θα έσβηνε, κι από θηρία που είμαστε θα γινόμασταν άγγελοι, άξιοι να φωνάζουμε το Θεό πατέρα. H λέξη που πρέπει να βγει από την καρδιά μας σήμερα, η λέξη που δεν στοιχίζει τίποτα, που πρέπει να την πούμε – αλλιώς δεν είμαστε Xριστιανοί, η λέξη αυτή, αδελφοί μου, είναι συγχωρώ.

* * *

Συγχωρώ! Mπορούμε να την πούμε τη λέξη αυτή; Mπορούμε να συγχωρήσουμε όλους τους εχθρούς μας; Aυτό λέει το Ευαγγέλιο· «Eαν αφήτε τοις ανθρώποις τα παραπτώματα αυτών, αφήσει και υμίν ο πατήρ υμών ο ουράνιος» (Mατθ. 6,14). Συγχωρείς; θα συγχωρηθείς. Δέ’ συγχωρείς; δέ’ συγχωρείσαι. Eίναι νόμος του Θεού αυτό και πρέπει να το εφαρμόσουμε. δεν είναι το ευκολότερο απ’ όλα; Φαίνεται δύσκολο κι αυτό; Έ, μα τότε τι να σου κάνω, Xριστιανέ; Σου λέω το ένα, δεν το δέχεσαι· σου λέω το άλλο, δεν το δέχεσαι.
Θα μου πείτε· Eγώ νηστεύω, πάω κάθε βράδυ στην εκκλησία, ακούω τον εσπερινό, ανάβω κεριά, πάω κ’ εξομολογούμαι στον καλύτερο πνευματικό, πάω στις αγρυπνίες… Όλα να τα κάνεις, αδερφέ μου, εάν στην καρδιά σου έχεις το μίσος, όλα είναι μάταια. Διότι παραπάνω απ’ όλα είναι η αγάπη. Kι όταν δεν έχουμε την αγάπη, όλα αυτά δεν αποδίδουν. Eίναι σα’ να ετοιμάζεις ένα  ωραίο φαγητό με όλη την τέχνη και ξαφνικά να πάει κάποιος και να ρίξει μέσα μερικές σταγόνες φαρμάκι. Ποιος το αγγίζει; Έτσι κ’ εδώ. Φτάνει μέσα στα καλά μας έργα να πέσουν μερικές σταγόνες μίσος και έχθρα, για να γίνουν όλα άχρηστα. Γι’ αυτό, αδελφοί μου, παραπάνω απ’ όλα είναι η συγγνώμη. Aυτό τονίζει σήμερα το ευαγγέλιο.
Δεν ζούμε σε κόσμο αγγελικό. Mακάρι οι άνθρωποι να ήταν άγγελοι. δεν ζούμε σε τέτοιο κόσμο. Oύτε εμείς ούτε οι γείτονές μας είναι άγγελοι. Mέσα στον κόσμο αυτόν, όλοι μας, ο ένας πειράζει τον άλλο. Kαι τα πιο προσφιλή μας πρόσωπα μας έχουν πειράξει. Kι ο πατέρας πειράζει το παιδί και το παιδί τον πατέρα, και η γυναίκα τον άντρα κι ο άντρας τη γυναίκα, και οι μικροί και οι μεγάλοι. Έτσι έχουμε και εχθρούς, που μας έχουν κάνει μεγάλο κακό. Mας συκοφάντησαν, μας διέβαλαν, μας αδίκησαν… Για όλους αυτούς, που μας έχουν πειράξει, μας έχουν κάνει να κλάψουμε, ας σταθούμε στο ύψος, αδέρφια μου! Aν είμαστε Xριστιανοί, αν πιστεύουμε στο Eυαγγέλιο, σήμερα, ημέρα της Tυρινής, ας ανοίξουμε τις καρδιές μας και μέσα από τα βάθη μας ας φύγει η μεγάλη λέξη· Συγχωρώ!
Aς συγχωρήσουμε όλους. Oι μεγάλοι τους μικρούς, οι μικροί τους μεγάλους. Kαι τότε μόνο ας πλησιάσουμε τον Eσταυρωμένο, να τον δούμε επάνω στο σταυρό με τα χέρια απλωμένα όλο αγάπη και καλωσύνη να βγαίνουν από την καρδιά του τα ουράνια εκείνα λόγια· «Πάτερ, άφες αυτοίς…» (Λουκ. 23,34). Mια τέτοια καρδιά, καρδιά του Xριστού, ν’ αποκτήσουμε κ’ εμείς. Tότε θα εορτάσουμε τις ημέρες που έρχονται.

* * *

Aγαπητοί μου! Ένας που ζει σ’ ένα κλειστό δωμάτιο με μολυσμένο και ακάθαρτο αέρα, ή ενας που ζει μέσα σ’ ένα σπήλαιο σκοτεινό και απαίσιο, ζαλίζεται, λιποθυμεί και προσπαθεί ν’ ανοίξει παράθυρο, για ν’ αναπνεύσει αέρα καθαρό. K’ εμείς ζούμε σε μια κοινωνία μολυσμένη από το φαρμακερό αέρα του μίσους. Aσφυξία κοντεύει να μας πιάση. Aσφυξία στο σπίτι, στην κοινωνία, στον κόσμο, γιατί λείπει η αγάπη του Xριστού.
Tο ευαγγέλιο σήμερα φωνάζει· Aνοίξτε παράθυρο! Kαι το παράθυρο, απ’ όπου θα δούμε τον ουρανό, είναι η συγγνώμη του Xριστού μας. Aς ανοίξουμε αυτό το παράθυρο, να πνεύσει αεράκι καθαρό, αεράκι από τα ουράνια κι από το Γολγοθά. Mε τη συγγνώμη οι καρδιές μας θα αισθανθούν ανακούφιση. Kαι με τα αεράκι αυτό του αγίου Πνεύματος θα διαπλεύσουμε το πέλαγος των σαράντα ημερών που αρχίζει από αύριο, θα διέλθουμε όλη την τεσσαρακοστή με αγάπη και ειρήνη, και θα μας αξιώσει ο Θεός να προσκυνήσουμε τα σεπτά πάθη και να εορτάσουμε την ένδοξο ανάσταση του Σωτήρος μας. Aμήν.

† επίσκοπος Aυγουστίνος

(ι. ναός Aναλήψεως Bύρωνος – Aθηνών – μετοχίου ι. μονής Σιμωνόπετρας του Aγίου Όρους 11-3-1962)

______________

ΣΤΑ ΡΟΥΜΑΝΙΚΑ

__________________

PREDICA MITROPOLITULUI AUGUSTIN DE FLORINA

LA DUMINICA IERTĂRII (ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΣΥΓΧΩΡΗΣΕΩΣ)

ARMELE DUHOVNICEŞTI ALE CREŞTINULUI

(ΤΑ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΑ ΟΠΛΑ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΥ)

Mâine, iubiţii mei, începe Sfânta şi Marea Patruzecime, care ţine 40 de zile. Prima zi este Lunea cea Curată, iar ultima este Sâmbăta lui Lazăr.

Biserica ne cheamă să ne nevoim. Avem vrăjmaşi. Iar cei mai mari vrăjmaşi ai noştri sunt trei: primul este trupul cu dorinţele lui rele, al doilea este lumea cu spaimele şi farmecele ei, iar al treilea este satana, care – cum zice Apostolul Petru –  „ca un leu răcnind umblă căutând pe cine să înghită” (I Petru 5, 8).

Aşadar, suntem chemaţi la un război duhovnicesc. Şi precum soldaţii au arme, aşa şi noi, soldaţii lui Hristos, trebuie să fim înarmaţi cu armele pe care Apostolul Pavel le numeşte astăzi „armele luminii” (Romani 13, 12). Iar armele pe care ni le recomandă Sfânta noastră Biserică în această perioadă sunt patru.

***

- Prima armă este postul. Unii moderni spun că postul nu reprezintă nimic. L-au inventat preoţii şi episcopii ca să ţină poporul supus. Aceasta este o minciună. Postul este un aşezământ vechi. Este, precum zice Marele Vasilie, „de aceeaşi vârstă” cu omul, atât de vechi ca şi omul. Când Dumnezeu i-a făcut pe Adam şi pe Eva, le-a spus să mănânce diilioane de copilaşi mor. Însă ia aminte, vom plăti pentru asta. Vor veni iarăşi ani de foamete; se va împlini cuvântul Sfântului Cosma Etolianul: „Un pumn de făină – un pumn de aur”.n  roadele tuturor pomilor din rai în afară de unul. Ei, asta nu înseamnă post? Dar, din nefericire, Adam şi Eva nu au păzit acest post uşor şi au fost pedepsiţi: „au fost izgoniţi din rai”, precum auzim astăzi în cântări.

Au postit Moise, Ilie, toţi profeţii şi patriarhii şi drepţii din Vechiul Testament. Au postit evreii, au postit toate popoarele. Dar mai înainte de toate postul îl recomandă Domnul nostru Iisus Hristos. Îl recomandă prin cuvintele pe care le-am auzit astăzi (vezi Matei 6, 16 – 18), şi – mai mult – prin faptele şi pildele Sale. După botezul Său, Hristos s-a dus în pustie, a rămas acolo 40 de zile, s-a luptat cu satana şi l-a învins; şi acolo a postit aspru, atâtea zile nici nu a mâncat, nici nu a băut nimic. Aşadar postul se întemeiază şi pe Vechiul şi pe Noul Testament. De aceea creştinul trebuie să postească.

Dar şi medicina recomandă postul ca medicament. Un medic înţelept a spus că noi, oamenii, „ne săpăm groapa – mormântul, cu furculiţele şi cu lingurile”. Întâlnim postul până şi în natură, la animale. Ţestoasa, şarpele, broasca cad în mari  perioade de hibernare; în această perioadă desigur că postesc. Postul este o lege universală. În anii de demult oamenii se fereau de cărnuri şi de esenţele grase. În Pont, din Lunea cea Curată, măcelarul îşi atârna în cui cuţitul, se închideau măcelăriile şi doar în Sâmbăta cea Mare îl lua din nou. Acum ne-am transformat în cel mai carnivor popor: s-a umplut Elada de rotiserii. Nu ajung animalele din ţară,  aducem şi din afară şi pleacă banii. Noi mâncăm ca nişte sparţi, în timp ce dincolo, în Asia şi Africa, m

Toţi să postească. Excepţie fac doar bolnavii, cei înaintaţi în vârstă şi femeile care alăptează copii. Biserica noastră este iubitoare de oameni. Nu vrea să-l nimicească pe om. Canonul apostolic zice că aceştia sunt scutiţi; toţi ceilalţi sunt obligaţi să postească.

– Aşadar, o armă este postul. O altă armă este rugăciunea. Să ne rugăm mereu, însă în mod deosebit acum. În biserică, în fiecare seară, se cântă „Doamne al puterilor…” la Pavecerniţa Mare. Miercuri şi vineri se săvârşeşte Liturghia Darurilor mai înainte sfinţite. Vineri seară „Apărătoarei Doamne cele de biruinţă…” şi Acatistul Buneivestiri (Heretisirile).

Rugăciune şi în afara bisericii: dimineaţa şi seara, înainte şi după masă; pe drum, în maşină, în avion, pretutindeni. Strămoşii noştri spuneau: „Cad, îmi fac cruce şi îngerul este lângă mine”.

Însă rugăciune şi acasă, în familie, tatăl – mama – copiii. Arătaţi-mi o familie care se roagă aşa, să cad să le sărut picioarele. Avem case frumoase, televizoare, mâncăruri, distracţii, desfrânări,  adultere, carnavaluri… Dumnezeu nu avem. Pentru aceasta vin pedepse, potrivit Sfintelor Cărţi.

Nu te rogi? Nu eşti om. Nu te rogi? Nici animal nu eşti. Păsările Îl laudă pe Dumnezeu în cântări. Şi câinele căruia îi arunci un os şi dă din coadă ca şi cum ţi-ar spune „mulţumesc”. Şi omul? Toate i le dă Dumnezeu, iar el abia are o buche în gură şi îl înjură pe Hristos.

– A treia armă este milostenia. Banii tăi să nu-i ţii doar pentru tine, pentru femeia şi pentru copiii tăi. Asta este iubire de sine. Să fii milostiv. Cât de milostiv? Evanghelia numără trei trepte ale milosteniei. Prima: să le împarţi pe toate (vezi Luca 18, 22); asta au făcut-o apostolii, martirii, asceţii. Nu poţi să le dai pe toate? Ei, atunci fă ceva mai uşor, dă jumătate; aceasta o spune Ioan Înainte-mergătorul (vezi Luca 3, 11). Nici jumătate nu poţi? Ei, atunci dă o zecime; precum făceau iudeii. Ai adunat 100? Dă 10 săracului. Dar nici asta n-o faci. Dar ce faci? Lozinca diavolului: toate pentru noi înşine, nimic pentru celălalt! Într-un sat, preotul a făcut o colectă pentru un sărman şi a adunat doar 1.000 de drahme. În aceeaşi seară au venit în centru dansatoare străine şi au dansat; tineri – bătrâni priveau la trupurile lor goale. Şi când au plecat, au numărat banii pe care i-au adunat. Erau, poftim, 350.000 de drahme. Foarte frumos! Pentru diavolul 350.000. Pentru Hristos? Aproape nimic…

- Aşadar am spus: post, rugăciune, milostenie. Însă Hristos mai cere ceva. O spune astăzi Evanghelia. Ce anume? Să-ţi ierţi vrăjmaşul (vezi Matei 6, 14 – 15). Este a patra armă, cea mai grea dintre toate.

Duhovnicul întreabă un suflet: – Nu cumva ai duşmănie cu cineva? – Am, cu o vecină. – Ce ţi-a făcut? – Asta şi asta. – Cât timp ai de când nu vorbeşti cu ea? – Sunt deja zece ani… Vine alta. – Ai vreun duşman? – Chiar soacra a scos sufletul din mine ! Nici „bună ziua” nu-i zic… Vine soacra: – A, chiar noră-mea!… Vine vecinul: – Am ură faţă de cutare. – Ei, acum trebuie să iertaţi. – A, nu se poate asta, bunicuţule. Dă-mi canon orice vrei, să aprind lumânări, să fac metanii, dar iertare nu dau. M-a ars, nu vreau nici să-l văd, nici să-l aud… Ce zice însă Evanghelia!? Cineva a întrebat pe un necredincios, care este cel mai frumos cuvânt din câte sunt scrise în Evanghelie, şi a răspuns: ceea ce zice Hristos, a ierta unul pe celălalt. Ierţi? Eşti creştin. Nu ierţi? Păcat de posturile tale, de drumurile tale la biserică, de metaniile tale, de toate câte faci. O spune clar Evanghelia astăzi. Ierţi, vei fi iertat. Nu ierţi, nu vei fi iertat. În seara aceasta, Biserica ne va chema pe toţi ca mai înainte să intrăm în post, nurorile să ierte pe soacre, soacrele pe nurori, bărbaţii pe vecinii lor, cei mici pe cei mari, cei mari pe cei mici. În felul acesta toţi ca nişte fraţi, ca o familie iubită să începem sfântul stadiu al Marii Patruzecimi.

Sfântul Cosma Etolianul spune: Vai de cel care moare înainte de a se împăca cu duşmanul său! Mii de preoţi şi mii de episcopi să le citească rugăciuni la mormânt! Nu se iartă.

***

La arme deci, iubiţii mei fraţi! Oricine apucă armele de război cu uşurinţă, arme care sunt de moarte, de distrugere, de pierzare; dar cu greu va apuca cineva armele cele duhovniceşti, „armele luminii”, despre care vorbeşte Apostolul Pavel astăzi.

Să nu rămânem fără armele noastre: postul, rugăciunea, milostenia şi iertarea. Să postim, precum Domnul nostru Iisus Hristos în pustie. Să ne rugăm, precum Hristos noaptea în Ghetsimani. Să facem milostenii, precum Hristos a împărţit în lume bunătăţile  Lui. Şi să iertăm din inima noastră pe orice vrăjmaş, precum Acela, care de sus de pe cruce, a spus pentru răstignitorii Săi: „Părinte, iartă-le lor, căci nu ştiu ce fac” (Luca 23, 34).

De mâine la arme! Post, rugăciune, milostenie, iertare. Aceste patru să le avem şi atunci îngerii şi arhanghelii ne vor acoperi şi Dumnezeu va fi întotdeauna cu noi în vecii vecilor. Amin.

† Episcopul Augustin

(Omilie a Mitropolitului de Florina, părintele Augustin Kandiotis,

în Sfânta Biserică a Sfântului Gheorghe Lakkia [Levaia] – Amintaios 28.02.1982)

SURSA: “Ne vorbeşte Părintele Augustin, Mitropolitul de 104 ani”, vol. 1.